W Poznaniu działa 320 sygnalizacji świetlnych. Każdego dnia pomagają one regulować ruch na skrzyżowaniach i przejściach dla pieszych, wykorzystując coraz bardziej zaawansowane technologie. Sterowniki sygnalizacji współpracują również z pojazdami komunikacji publicznej, ułatwiając im przejazd przez zatłoczone skrzyżowania. Sygnalizacja jest jednym z najważniejszych elementów systemu ITS (Inteligentny System Transportowy), wspierającego zarządzanie ruchem na ulicach w centralnej części Poznania. Dzięki temu możliwe jest usprawnienie ruchu tysięcy pojazdów, rowerzystów i pieszych poruszających się po mieście.
Bezpieczeństwo przede wszystkim
Zapewnienie bezpieczeństwa uczestnikom ruchu drogowego to najważniejsze zadanie, które ma spełniać sygnalizacja świetlna. Jej instalacja odbywa się najczęściej w miejscach o dużym natężeniu ruchu, słabej widoczności lub tam, gdzie dochodzi do dużej liczby zdarzeń drogowych. Decyzję o budowie sygnalizacji podejmuje Komisja Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego przy oddziale Miejskiego Inżyniera Ruchu, w której skład, oprócz MIR, wchodzą przedstawiciele ZDM, ZTM, MPK, policji i straży miejskiej. Komisja rozpatruje również wnioski o montaż sygnalizatorów zgłoszone przez mieszkańców za pośrednictwem rad osiedli. Przykładem przychylenia się do takiego wniosku jest projektowana sygnalizacja na skrzyżowaniu ul. Chociszewskiego i Kasprzaka na Łazarzu, która powstała w 2018 roku.
Bez sygnalizacji ani rusz, czyli jak to działa
Drugim zadaniem „świateł” na poznańskich ulicach jest wspomaganie zarządzania ruchem. Aby skutecznie spełniać tę rolę, sygnalizacja świetlna z programem stałoczasowym jest zastępowana sygnalizacją akomodacyjną, to jest zależną od natężenia ruchu. W systemie stałoczasowym sygnalizatory zaprogramowane są w taki sposób, aby sygnały czerwony i zielony były nadawane przez z góry ustalony czas. Rozwiązanie to ma tę wadę, że nie uwzględnia zmieniającego się natężenia ruchu pojazdów. Skutkiem tego są sytuacje, w których na przykład podporządkowany wlot skrzyżowania będzie otrzymywał cyklicznie zielone światło, pomimo, że nie będzie na nim samochodów, a na drodze głównej na możliwość przejazdu czekać będzie rosnąca kolejka aut. I w drugą stronę – dojeżdżający do pustego skrzyżowania kierowca zatrzyma się na świetle czerwonym, mimo że „nic nie jedzie”, bo akurat upłynął czas nadawania sygnału zielonego.
Aby uniknąć wyżej opisanych sytuacji poznańskie sygnalizacje niemal w całości pracują w systemie akomodacyjnym. Ostatnie trzy „stałoczasówki” (na Rondzie Rataje i na Chartowie) czekają obecnie na przebudowę, po której będą funkcjonować tak, jak sygnalizacje akomodacyjne. Dzięki różnego rodzaju detektorom, takim jak pętle indukcyjne i kamery, sterowniki wykrywają liczbę pojazdów na jezdni i dobierają czas nadawania sygnałów świetlnych w taki sposób, aby usprawnić przejazd w kierunkach o większym natężeniu ruchu. Wobec rosnącej liczby samochodów poruszających się każdego roku po ulicach Poznania, system akomodacyjny jest więc rozwiązaniem optymalnym.
Komunikacja uprzywilejowana
Wszystkie autobusy i tramwaje MPK Poznań wyposażone są w urządzenia VDV. Są to radiowe nadajniki, które komunikują się ze sterownikami sygnalizatorów, informując je o odległości pojazdu od skrzyżowania i czasie zbliżania się do niego. W odpowiedzi sterownik przypisuje pojazdowi priorytet i może wydłużyć nadawanie sygnału zielonego dla kierunku, z którego nadjeżdża tramwaj lub autobus, bądź przyspieszyć zmianę ze światła czerwonego na zielone. Usprawnia to przejazd przez zatłoczone skrzyżowania, co szczególnie w godzinach szczytu przynosi pasażerom wymierną czasową korzyść. W system łączności z pojazdami komunikacji miejskiej wyposażone są wszystkie sygnalizacje na obszarze objętym ITS. ZDM instaluje urządzenia VDV również na sygnalizacjach poza ITS. W 2018 roku zmodernizowanych w ten sposób zostanie 11 sygnalizacji w mieście.
Zmiany na lepsze
Oprócz instalowania nowych sygnalizacji ZDM każdego roku prowadzi szereg prac związanych z modernizacją i poprawą działania tych już istniejących. Najważniejsze z nich to korekty programów sterujących, ze szczególnym uwzględnieniem poprawy ruchu pojazdów transportu zbiorowego, pieszych i rowerzystów. Na przestrzeni roku od lipca 2017 do czerwca 2018 na terenie miasta przeprowadzono 78 zmian korygujących pracę sygnalizacji, a do końca 2018 roku 44 kolejnych. Sygnalizatory są również dostosowywane do potrzeb osób niewidomych i niedowidzących. W wybranych miejscach w centrum Poznania instalowane są urządzenia akustyczne oraz przyciski o rozszerzonej funkcjonalności. Osoby z dysfunkcją wzroku mogą łatwiej odnaleźć sygnalizator z przyciskiem, zorientować się w topografii przejścia dla pieszych, które chcą pokonać, a nawet wydłużyć czas nadawania światła zielonego.
