Tematem tegorocznych obchodów Światowego Dnia Środowiska jest różnorodność biologiczna (rozumiana jako ogół wszystkich organizmów na Ziemi, gatunków w całej ich zmienności oraz tworzonych przez nie ekosystemów). Od 5 czerwca każdy może wybrać swoje własne eko-postanowienia, których realizacja pomoże podtrzymać różnorodność biologiczną. Miasto Poznań i działające w stolicy Wielkopolski firmy już je realizują. Może opisane poniżej działania staną się inspiracją i zachęcą do podjęcia podobnych inicjatyw kolejnych przedsiębiorców, instytucje oraz mieszkańców miasta.

Bogactwo zieleni 

O bioróżnorodność można troszczyć się na wiele sposobów. Jednym z nich jest dbałość o zieleń i nowe nasadzenia, na których mogą skorzystać nie tylko ludzie, ale też owady zapylające i ptaki. Przykładem takich działań mogą być naturalne place zabaw, które powstają przy poznańskich przedszkolach, przy współpracy Biura Koordynacji Projektów i Rewitalizacji Miasta UMP. Oprócz tradycyjnych urządzeń zabawowych dzieci wykorzystują do aktywności elementy przyrody. W ogrodach wprowadzana jest roślinność wzmacniająca bioróżnorodność. Dodatkowo w przedszkolach instalowane są eko-demonstatory, czyli mikroinstalacje obrazujące naturalne procesy zachodzące w przyrodzie.

BKPiRM Urzędu Miasta Poznania realizuje też pilotażowo projekt pływających ogrodów. Zakotwiczone wyspy, unoszące się na wodzie i tworzone na bazie lokalnej roślinności nie tylko poprawiają estetykę rzeki lub stawu parkowego. Ich funkcja filtracyjna, polegająca na wyłapywaniu zanieczyszczeń, poprawia jakość wody i powietrza. Ogrody zapewniają też ptactwu wodnemu możliwość gniazdowania w bezpiecznej odległości od uczęszczanych przez mieszkańców i turystów brzegów. W upalne lata pływające ogrody zapewniają chłód rybom. Pływające ogrody zainstalowano już m.in. na Cybinie przy Bramie Poznania. W roku 2020 r. planowana jest kolejna instalacja na stawie w parku Wilsona.

O wodne organizmy dba także Fabryka Volkswagen Poznań.Firma wspiera utrzymywanie aeratora na jeziorze Swarzędzkim, niedaleko fabryki w Antoninku. Urządzenie to pozwala zaopatrywać wodę przy dnie w dodatkową porcję tlenu, a także pomaga usuwać z niej specyficzne gazy, np. metan i siarkowodór, które są szkodliwe dla dużej części żyjących w jeziorze organizmów żywych.

Bardzo ciekawy projekt realizuje Grupa MTP.  W ramach ekologicznej inicjatywy City Marketing oraz AMS, w tym roku zazieleni się blisko 30 przystanków. Wszystko za sprawą mat z rozchodnikiem, ułożonych na dachach wiat. Konstrukcja taka sprawi, że pasażerom na przystanku będzie chłodniej latem i cieplej zimą. Rozchodnik gromadzi także wodę opadową, zwiększając retencję wody w mieście i odciążając kanalizację. A dzięki temu, że absorbuje pyły i drobne zanieczyszczenia, pomaga w walce ze smogiem. Większość zielonych przystanków będzie zlokalizowana w najbardziej zurbanizowanych miejscach, gdzie zieleń jest szczególnie pożyteczna, jak np. na placu Bernardyńskim czy rynku Łazarskim. 

O zieleń dbają również inne poznańskie firmy. Volkswagen Poznań w ciągu minionych dwóch lat posadził blisko 50 000 drzew. Dzięki akcji nasadzeń na terenach Veolii Energii Poznań przybyło 80 drzew iglastych, 15 liściastych oraz pole lucerny siewnej. W akcji sadzenia 40 krzewów przyjaznych ptakom wzięli udział w ramach wolontariatu pracownicy spółki. Ponadto wokół centrum konferencyjnego Veolii powstały rabaty kwiatowe z gatunkami sprzyjającymi rozwojowi życia owadów. Obecnie przy zasadzonych drzewach umieszczane są specjalne worki nawadniające. Rozpoczęto także zakładanie kwietnej łąki, mającej przyciągnąć owady.

Właściwa pielęgnacja 

"Będę rzadziej kosił trawnik" - tak brzmi jedno z eko-postanowień, kolejne to "nasadzenia drzew lub krzewów przydatnych owadom zapylającym lub ptakom". Nie zawsze jest to możliwe do przeprowadzenia, ale miejskie instytucje dokładają wszelkich starań, by działać dla bioróżnorodności. Podczas projektowania zieleni w pasach przyulicznych Zarząd Dróg Miejskich pamięta o miododajnych roślinach. 

W związku z deficytem opadów atmosferycznych oraz wysokimi temperaturami obserwowanymi w ostatnich latach ZDM wprowadził w tym roku szereg zmian mających przeciwdziałać ich negatywnym skutkom. W znacznym stopniu, bo o ponad 1/3, zmniejszono powierzchnię terenów zieleni podlegających koszeniu, tym samym zamieniając obszar ponad 100 ha w samoistne łąki. Na wielu ulicach ograniczono częstotliwość koszenia jedynie do dwóch razy w ciągu sezonu wegetacyjnego. Wprowadzono zapisy w umowach z wykonawcami pozwalające na wstrzymanie koszenia, kiedy warunki atmosferyczne nie będą odpowiednie (okresy suszy). Zwiększono wysokość trawy, która podlega koszeniu jak również jej minimalną wysokość po koszeniu. Wprowadzono wymóg rozdrabniania pokosu, czyli ściętej roślinności i pozostawiania go w miejscu koszenia, jeśli powala na to wysokość koszonych roślin (co zapewnia możliwość obiegu materii organicznej, chroni glebę przed erozją a także poprzez ograniczenie transportu, chroni powietrze).

Samoistne łąki powstają także z inicjatywy Zarządu Zieleni Miejskiej. Z koszenia zrezygnowano m.in. w Parku Edukacji Ekologicznej w Kiekrzu oraz w części obszarów na Cytadeli. Łąki kwietne powstały w ostatnim czasie w dolinie rzeki Bogdanki w parku Wodziczki, w parku Rataje, a na Skwerze Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata można podziwiać łąkę bylinową. Rozwiązaniem, o którym także warto wspomnieć jest ogród społeczny w parku przy ul. Heweliusza, w którym mieszkańcy hodują owoce oraz warzywa.

Pomagamy owadom, ptakom i nietoperzom

Pomoc gatunkom, zwłaszcza tym zagrożonym wyginięciem, to bardzo ważny aspekt wspierania bioróżnorodności. Dlatego urząd miasta od 2019 r. realizuje program "Poznań dla pszczół". Na początku maja w przestrzeni publicznej w mieście zostały zawieszone pierwsze domki dla owadów, łącznie ma być ich 150. Miejskie pasieki służą już pszczołom od 2019 r. na terenie poznańskiej Cytadeli. W planach jest powstanie tam jeszcze miododajnego ogrodu. 

Ulami na Cytadeli opiekuje się Zarząd Zieleni Miejskiej, który działa szeroko także na rzecz innych zwierząt w mieście. W poznańskich parkach stawiane są poidełka dla ptaków i owadów. Tam, gdzie jest to możliwe pozostawiane jest martwe drewno oraz suche konary (m.in. w parku przy ul. Heweliusza oraz Parku Sołackim), które służą jako schronienie dla ptaków i owadów, np. chrząszczy. W mieście przybywa budek i karmników dla ptaków (m.in. w parkach im. A. Mickiewicza, im. Ofiar Katynia i Sybiru, Cytadela, Tysiąclecia, przy ul. Browarnej, na Gliniankach oraz placu Asnyka). Zlewnie deszczówki w parku Rataje służą natomiast obecnym na tym terenie ropuchom.

Działania sprzyjające zachowaniu bioróżnorodności prowadzi też Veolia Energia Poznań.  Jesienią 2017 r. na kominie elektrociepłowni Karolin zamontowano platformę lęgową. Obecnie miejsce to jest wykorzystywane przez parę sokołów wędrownych, które odchowują cztery zdrowe młode. Opieką otoczone są też inne chronione gatunki ptaków. Na budynku biurowca zamontowano budki lęgowe dla jerzyków. W kilku miejscach na terenach otaczających elektrociepłownię umieszczono poidła, aby ptaki i zwierzęta mogły z nich korzystać w czasie suszy. W ramach podnoszenia świadomości ekologicznej zainstalowano tablice informacyjne, prezentujące zwierzęta i ptaki zamieszkujące tereny elektrociepłowni. Veolia sprzyja też nietoperzom - na terenie spółki zamontowano budki dla tych ssaków. Pracownicy i ich rodziny wzięli udział w warsztatach poświęcone ochronie nietoperzy. Na terenie elektrociepłowni Karolin przygotowano także hotele dla owadów. 

O pszczoły dba również Volkswagen Poznań, który o bioróżnorodność troszczy się na terenie wszystkich swoich zakładów. Z uwagi na dobro owadów zapylających, tak ważnych dla ekosystemu, na terenie Zakładów Craftera we Wrześni powstała pasieka, którą od 2018 r. zamieszkuje 25 pszczelich rodzin.

W Poznaniu szczególną troską otoczone są jerzyki. Miejski program ochrony tych pożytecznych ptaków zakłada szeroką współpracę nie tylko ze szkołami, ale też  ekspertami, przyrodnikami, społecznikami oraz inwestorami i architektami. Celem organizowanych akcji jest promowanie dobrych, przyjaznych dla świata przyrody rozwiązań architektonicznych. Miasto zachęca inwestorów do projektowania budynków, które będą przyjazne dla mieszkających w Poznaniu ptaków, szczególnie jerzyków. 

Aktywizacja i edukacja poznaniaków 

Wiele poznańskich firm, działających na rzecz bioróżnorodności, podejmuje działania aktywizujące. Volkswagen Poznań zaprosił pracowników do dzielenia się przykładami rozwiązań, które stosują w swoich domach, a które wpływają na bioróżnorodność. Kilkoro z nich wystąpiło w filmie informacyjnym - pokazując, jak dbać o naturę i dlaczego jest to ważne dla ekosystemu. Pracownicy Volkswagena mogli również przesyłać zdjęcia swoich ogrodów, ogródków i rabat, które zostały przedrukowane w mediach wewnętrznych firmy. Powyższe działania odbywały się pod hasłem: "A co Ty robisz dla bioróżnorodności?"  

Podobne przedsięwzięcia podjęła także Veolia Energia Poznań. W czasie trwającej pandemii ogłoszono wśród pracowników akcję własnoręcznego budowania hoteli dla owadów. Najciekawsze będą instalowane na terenie spółki z okazji Światowego Dnia Środowiska. 

Działania edukacyjne dla poznaniaków i turystów prowadzi Brama Poznania. Hasło przewodnie podejmowanych inicjatyw to #dziedzictwodlaklimatu. W tym roku zaplanowano bogaty program wydarzeń edukacyjnych, wystawienniczych i turystycznych. Ich uczestnicy mogli m.in. poznać historię środowiskową miasta; dowiedzieć się, jaki był wpływ człowieka na przyrodę na przestrzeni dziejów. Niestety, ze względu na sytuację epidemiologiczna działania tego typu musiały zostać zawieszone. 

Inne eko-działania

Segregacja śmieci, eliminowanie plastiku, oszczędność wody i energii - to przykładowe działania, jakimi wiele poznańskich firm i instytucji kieruje się na co dzień. Z dachu bryły głównej pawilonu Poznań Congress Center na na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich zbierana jest woda deszczowa. Najpierw trafia do zbiorników podziemnych zlokalizowanych przed obiektem, a następnie jest wykorzystywana do podlewania ogrodu.

Międzynarodowe Targi Poznańskie mają także swoje źródło energii odnawialnej. Na dachu pawilonu 8A zostały zamontowane turbiny wiatrowe wytwarzające eko-energię. Przetwarzające energię wiatru w energię elektryczną turbiny zasilą serwerownie Grupy MTP wymagające klimatyzacji 24 h na dobę, przez 365 dni w roku. 

Ambitne cele na rzecz środowiska realizuje też Volkswagen Poznań. W ramach strategii GoToZero firma zmniejsza zużycie energii i wody, obniża emisję dwutlenku węgla i lotnych związków organicznych oraz redukuje ilość wytworzonych odpadów. Wszystkie zakłady zasilane są zieloną energią wytwarzaną w elektrowniach wodnych i wiatrowych. Rozwijany jest też moduł rekuperacji ciepła pozwalający na odzysk energii.

Więcej o akcji "Zielona Wstążka #DlaPlanety"można przeczytać na stronie Poznan.pl, eko-postanowienia, których realizacja pomoże podtrzymać różnorodność biologiczną, można wybrać na stronie internetowej DlaPlanety.pl.

AJ/UMP